| |
| CBR
test เป็นวิธีการทดสอบวัดแรงเฉือน (Shearing resistance)
ของดินที่บดอัดจนแน่นดีแล้ว (ส่วนมากจะทดสอบที่
Optimum moisture content) โดยการใช้ท่อนเหล็กกลมตัน
(Piston) ขนาดพื้นที่หน้าตัด 3 ตร.นิ้ว กดลงบนดินตัวอย่างที่เตรียมไว้ด้วยอัตรา
0.05 นิ้วต่อนาที แล้วนำไปหาอัตราส่วนเปรียบเทียบกับค่า
Unit load มาตรฐานที่ได้จากการทดลองกด piston
ขนาดเดียวกันนี้บนหินที่ compact แน่นที่ความลึกของ
penetration เท่ากัน ค่าที่ได้นี้เรียกว่า “เปอร์เซ็นต์
CBR” เทียบอัตราส่วนเป็นเปอร์เซ็นต์ของ Standard
Unit load เขียนเป็นสมการของอัตราส่วนได้ดังนี้
|
|
 |
|
| ค่า
standard unit load ซึ่งได้จากการทดลองกดท่อนเหล็กกลมตัน
(Piston) มีพื้นที่หน้าตัด 3 ตร.นิ้ว บนหินคลุกมาตรฐานบดอัดแน่นขนาดต่างๆ
กันหลายขนาดมีค่ามาตรฐานดังตารางที่ 1 |
|
| ตารางที่ 1 ค่า standard unit load ที่ความลึกต่างๆ |
Penetration (in) |
Unit load (Psi) |
0.1 |
1000 |
0.2 |
1500 |
0.3 |
1900 |
0.4 |
2300 |
0.5 |
2600 |
|
|
| ค่า
%CBR โดยทั่วไปแล้ว จะใช้ค่าอัตราส่วนของแรงกดที่ความลึก
0.1 นิ้ว แต่ถ้าผลปรากฏออกมาว่า %CBR ของแรงกดที่ความลึก
0.2 นิ้ว สูงกว่าที่ความลึก 0.1 นิ้ว การทดลองควรจะต้องกระทำซ้ำอีกครั้ง
ซึ่งถ้าค่า %CBR ที่ได้มายังเป็นไปในรูปเดิม ก็ให้ใช้ค่า
%CBR ที่การยุบตัว 0.2 นิ้ว |
|
| ค่า
CBR นำมาใช้ประโยชน์ในการออกแบบความหนาของถนนลาดยาง
(flexible pavement) โดยการกำหนดความหนาจาก design
charts หรืออาจใช้ช่วยในการกำหนดค่า Subgrade Modulus
(K) ของดินจากตารางเปรียบเทียบเพื่อช่วยในการออกแบบถนนคอนกรีตได้อีกด้วย |
|
 |
| แสดงความสัมพันธ์ระหว่าง
CBR, K, R และ Bearing Value |
|
| จากค่า
CBR ของดินแต่ละชนิดยังสมารถกำหนดคุณสมบัติของดินอย่างคร่าว
ๆ ว่าเหมาะที่จะใช้กับงานก่อสร้างถนนในชั้นดินถม
ชั้นรองพื้นทาง (subbase) หรือชั้นพื้นทาง (base)
ดังตารางข้างล่างนี้ |
|
| ตารางที่ 2 ความสัมพันธ์ของ % CBR
และการใช้งาน |
% CBR |
คุณสมบัติเหมาะสมทางวิศวกรรม
|
การใช้งาน |
| 0 – 3 |
very poor |
subgrade |
3 – 7 |
poor to fair |
subgrade |
7 – 20 |
fair |
subbase |
20 – 50 |
good |
subbase, base |
50 – 80 |
very |
good base |
> 80 |
excellent |
base |
|
|
| การทดสอบ
CBR ทำได้ทั้งในห้องปฏิบัติการและในสนาม จากตัวอย่างดินที่บดอัดแน่นตามวิธีการของ
Standard หรือ Modified Proctor ดินตัวอย่างที่เตรียมสำหรับทดลองในห้องปฏิบัติการจะต้องเตรียมขึ้น
2 ชุด ชุดหนึ่งใช้กดทดลองหาค่า Penetration ทันทีหลังจากเตรียมตัวอย่างเสร็จ
อีกชุดหนึ่งจะต้องแช่น้ำไว้ 96 ชั่วโมง เพื่อให้ดินอมน้ำจนอิ่มตัว
และเพื่อจุดประสงค์จะวัดหาอัตราการบวมตัวของดินด้วย
ในระหว่างที่ทำการแช่น้ำอยู่จะต้องมีน้ำหนักวางกดทับบนดินตัวอย่าง
(Surcharge) ไม่น้อยกว่า 10 ปอนด์ หรือเท่ากับน้ำหนักของพื้นทางและผิวจราจร
เหตุผลที่ทำเช่นนี้ก็เพื่อจะหาค่า CBR ที่ควรจะเกิดขึ้นจริง
ๆ ในสนาม กล่าวคือ ในหน้าฝนระดับน้ำใต้ดินจะสูงจนทำให้ดินที่รองรับถนนอยู่อิ่มตัว
และอัตราการบวมตัวของดินที่จะมาใช้ในการก่อสร้างจะเป็นค่าหนึ่งซึ่งสามารถบ่งบอกถึงคุณสมบัติ
และความเหมาะสมในการใช้งานของวัสดุนั้นๆ |
|
|
